Verdieping op de PILLAR-methodiek: Levenscoaching
Binnen elke pijler zijn er een aantal aandachtsgebieden. Deze bieden handvatten om het autisme te begrijpen en om vanuit dit begrip naar oplossingen te werken. Deze keer bespreken we de pijler Levenscoaching waar vijf aandachtsgebieden toe behoren.
- De behoefte aan autonomie, zelfsturing en zelfregie
- De behoefte aan betekenisgeving en een zinvolle invulling van het leven
- De existentiële gevolgen op het leven: herdefiniëring van (existentiële) waarden
- De gemeenschappelijkheid en vanzelfsprekendheid van existentiële waarden
- De existentiële gevolgen voor de betrokken ander
Maar eerst een uitleg over het woord existentieel
Existentieel verwijst naar fundamentele menselijke waarden zoals autonomie (zelfbeschikking), vrijheid, vertrouwen, verbondenheid, veiligheid.
Met existentieel wordt ook verwezen naar vraagstukken rondom zin- en betekenisgeving. Ofwel naar wat is belangrijk voor jou in je leven? Waar kom jij je bed voor uit? Waarom en waarvoor leef je en waar wil je heen met je leven?
Gebeurtenissen die een grote impact op het leven hebben, zowel in positieve als negatieve zin, raken vaak ook aan wat zinvol en betekenisvol is. Denk bijvoorbeeld aan een overlijden, scheiding, geboorte, liefde, ziekte, leed.
Vaak is er een 'ervoor' en 'erna'. Ofwel het zijn levensveranderende gebeurtenissen.
Bij een diagnose zoals autisme of posttraumatische stress stoornis, betreft het vaak niet alleen een psychiatrisch probleem. Vaak is het ook een existentiële crisis, omdat het ook gevolgen heeft voor existentiële waarden, zoals autonomie, vertrouwen, veiligheid. Een levensbrede aanpak waarbij ook de levensdiepe (existentiële) gevolgen meegenomen worden, kan dan helpend werken zodat iemand zijn leven hernieuwd kan oppakken.
En dan nu naar de vijf aandachtsgebieden.
De behoefte aan autonomie, zelfsturing en zelfregie
Door autisme lukt het mensen vaak niet om autonoom te functioneren en zelf de regie over het leven te hebben. Men ziet dat de mensen om hen heen wel zelf sturing en richting geven aan hun leven, maar zijzelf hiervoor afhankelijk zijn van anderen. Dit leidt vaak tot een diepe (existentiële) pijn en verdriet. Het uit zich soms ook in frustratie en agressie. Het zien en erkennen van deze pijn door de coach is vaak de basis van een goede vertrouwens- en samenwerkingsrelatie.
De behoefte aan betekenisgeving en een zinvolle invulling van het leven
Een voorwaarde om iets betekenis te geven, is het betreffende te begrijpen binnen de samenhang en de plaats binnen een geheel (context).
Het kunnen aanbrengen van samenhang en overzicht is één van de kernproblemen bij mensen met autisme. Daarmee is dus één van de basisvoorwaarden om zin en betekenis te kunnen geven vaak al minder sterk ontwikkeld. Binnen een coaching traject is het belangrijk dit besef mee te nemen en er aandacht voor te hebben. Bijvoorbeeld door tijdens een coaching sessie op een manier te coachen waarmee je samenhang aanbrengt.
De existentiële gevolgen op het leven: herdefiniëring van (existentiële) waarden
Een diagnose zoals autisme kan als gevolg hebben voor wat men wilde en verwachtte in het leven niet haalbaar is. Een herijking van existentiële waarden, inclusief een rouwtraject en oriëntatie op wat wel kan, kan dan onderdeel zijn van de coaching.
De gemeenschappelijkheid en vanzelfsprekendheid van de existentiële waarden
Gemeenschappelijke waarden: gemiddeld genomen delen mensen een aantal existentiële waarden, gebaseerd op een soort van standaard ideaal van ‘huisje, boompje, beestje’. Dit ‘ideale’ beeld is niet altijd het ideale beeld of niet haalbaar als autisme in het spel is.
Vanzelfsprekendheid van existentiële waarden: een existentiële waarde zoals ‘leven in verbondenheid met anderen’ is een gemeenschappelijk gedragen waarde en daarmee vanzelfsprekend voor de meeste mensen. Voor iemand met autisme echter is een dergelijke waarde soms geheel niet van betekenis. Of als het wel van betekenis is en iemand er geen vorm aan kan geven, dan leidt het tot teleurstelling en verdriet.
Het is belangrijk dat een coach dit beseft, ziet en meeneemt in de begeleiding.
De existentiële gevolgen voor de betrokken ander
De zorgen van de ouders zijn vaak ook existentieel van aard. Bijvoorbeeld vanuit het besef dat hun kind, ook als volwassene, altijd afhankelijk zal blijven van anderen. Ook als zijzelf er niet meer zijn. Bijvoorbeeld om te zien, dat een kind tot op volwassen leeftijd worstelt met het leven: niemand zet immers een kind op de wereld vanuit de intentie dat het lijdt onder het leven.
Voor een partner kan een gebrek aan wederkerigheid leiden tot existentiële eenzaamheid.
Aandacht voor de direct betrokkenen draagt bij aan een stabieler systeem rondom de cliënt en daarmee ook tot diens welzijn en functioneren.
Meer weten?
Over de pijler Levenscoaching valt meer te vertellen, dan mogelijk is in een kort tijdsbestek. Als je hierover meer wilt lezen, kan dit in het boek ‘Op weg naar rust, de PILLAR Methodiek voor levensbrede begeleiding bij autisme’. Voor professionals die zich willen scholen in de PILLAR Methodiek is er de post hbo opleiding ‘PILLAR Methodiek voor levensbreed leren denken en werken’.
Autisme en de gevolgen in het dagelijkse leven
Als gevolg van autisme is er bijna altijd sprake van problematiek op meerdere levensgebieden. Denk bij levensgebieden aan werk, scholing, gezin, relaties, administratieve en financiële problemen, psychische en psychosociale problemen. Specifiek spelen onderliggend, of juist primair, problemen op het gebied van zingeving en intrinsieke motivatie mee. Ook is verhoudingsgewijs vaker sprake van (gedachtes over) suïcidaliteit.
Door een hoge intelligentie blijft het autisme dikwijls ongezien en onbegrepen. Verder zie je bij dezelfde persoon vaak tegelijk goed ontwikkelde en onderontwikkelde competenties en lopen meerdere ontwikkelingsniveaus door elkaar heen. Hierdoor zijn gedrag en denken soms moeilijk te duiden voor een buitenstaander.
Dit maakt duidelijk, dat de problemen door autisme bepaald niet enkelvoudig, noch eenvoudig te begrijpen zijn. Ze zijn complex van aard. Veelal gaat het om een schier ontwarbare kluwen van problemen en psychische en mentale processen.
De PILLAR-Methodiek als basis voor levensloopbegeleiding
De PILLAR-Methodiek voor levensbrede begeleiding bij autisme en ADHD is een methodiek die handvatten biedt bij het aanpakken van dergelijke complexe psychiatrische problematiek. Het is een methodiek die zich rekenschap geeft van de gelaagdheid, het levensbrede karakter en van hoe zingeving en existentiële problemen door de problematiek heen verweven zijn.
Het is een methodiek die helpt bij het ontwarren van de kluwen en daarmee helpt om het autisme van de cliënt te begrijpen en om vanuit dit begrip tot oplossingsrichtingen te komen.
Uitgangspunt van de PILLAR-Methodiek
Uitgangspunt van de PILLAR-Methodiek is dat mensen, ondanks alle problemen, frustraties en obstakels die ze door hun autisme of ADHD tegenkomen iets van hun leven willen maken en van betekenis willen zijn voor zichzelf, voor anderen en voor de samenleving.
De PILLAR-Methodiek bestaat uit de volgende zes pijlers:
Presentie
Interactie
Levenscoaching
Luisteren
Actie
Rust
Meer lezen?
Lees onze andere recente blogs
