Verdieping op de PILLAR-methodiek: Actie
Binnen elke pijler zijn er een aantal aandachtsgebieden. Deze bieden handvatten om het autisme te begrijpen en om vanuit dit begrip naar oplossingen te werken.
Deze keer bespreken we de pijler Actie waar drie aandachtsgebieden toebehoren.
- Het vermogen van de executieve functies
- De gevolgen als het vermogen van de executieve functies minder goed ontwikkeld is
- Leervermogen en leerstijl
Het vermogen van de executieve functies
Met de executieve functies wordt verwezen naar de hogere controlefuncties van de hersenen. Deze functies zijn niet zo belangrijk tijdens het dagelijkse leven als alles zijn gangetje gaat en verloopt zoals verwacht en bedoeld.
Pas op het moment dat er iets in het leven gebeurt dat om aanpassing vraagt of dat het gebruikelijke leven verstoort, zijn de executieve functies nodig. Bijvoorbeeld in de volgende situaties:
- waar planning en besluitvorming nodig is
- waar bijsturing en correctie van fout gedrag nodig is
- waar nieuwe vormen van gedrag of nieuwe opeenvolgingen van handelingen vereist zijn
- die gevaarlijk of technisch gezien moeilijk van aard zijn
- waarin ingeroest gedrag of gewoontes moeten worden doorbroken
De gevolgen als het vermogen van de executieve functies minder goed ontwikkeld is
Vaak hoor je andere mensen klagen over iemand met autisme, dat deze prima zijn ideeën kan presenteren, maar dat de uitvoering steeds weer strandt: “hij bedenkt van alles, maar in de praktijk komt er niets van terecht” is dan de klacht.
Dit is herleidbaar tot de minder goed ontwikkelde executieve functies. Het is ook door psychologisch onderzoek meetbaar. Dan komt uit zo’n onderzoek naar voren dat er een verschil is tussen de verbale (woorden) en de performale (uitvoerende) intelligentie.
Het heeft ook gevolgen voor de persoonlijke ontwikkeling.Zelfvertrouwen bouw je op door te doen. Door problemen op te lossen, ontdek je wat je kunt en vergroot je vaardigheden en competenties waardoor je toekomstige problemen te lijf kunt. Hoe meer ervaring je al doende opdoet en des te complexer de situaties die je aankunt, des te meer je eigenwaarde en zelfvertrouwen toenemen.Als je door de minder goed ontwikkelde executieve functies niet in staat bent problemen op te lossen, zelfs verder in de problemen komt, werkt dat door op je zelfbeeld en eigenwaarde.Vanuit die onzekerheid ga je moeilijke situaties mijden. Of blijf je liever in de veiligheid van passiviteit hangen om te voorkomen dat je fouten maakt. En wat is één van de belangrijkste manieren om te leren? Door vallen en opstaan.
Leervermogen en leerstijl
Bij mensen met autisme met een hoge intelligentie zie je soms dat ze binnen technische en ICT beroepen bovenmatig functioneren. Maar dat ze op een meer praktisch niveau van huishouden, koken, boodschappen en administratie doen niet of nauwelijks handelingsvaardig zijn. Als je ze dan hierover alleen vertelt hoe te handelen, stranden ze alsnog in de uitvoering. Door samen te doen en te laten zien hoe je de activiteit aanpakt, vertaal je als het ware de woorden in daden. Daarmee overbrug je in zekere zin de kloof tussen denken en doen die er door het autisme is.
Het is dus belangrijk om bij je cliënt goed te kijken welke leerstijl het beste aansluit en dit mee te nemen binnen je coaching.Bij (hoog) intelligente jongeren kom je regelmatig tegen dat ze vastlopen binnen het hoger onderwijs. Als ze dan op MBO-niveau beginnen, blijken ze prima te functioneren. Ikzelf heb binnen mijn eigen praktijk vele jongeren begeleid, die in eerste instantie vastliepen op het HBO. Daarna functioneerden ze prima op het MBO, waarna ze vaak na het MBO alsnog een HBO-opleiding succesvol konden afronden.
Waar op het HBO het onderwijs meer theoretisch van aard is, wisselen op het MBO theorie en praktijk elkaar af. Deze praktijkervaring blijkt voor studenten met autisme vaak een prima basis te zijn om na het MBO alsnog verder te studeren op het HBO.
Meer weten?
Over de pijler Actie valt meer te vertellen, dan mogelijk is in een kort tijdsbestek.Als je hierover meer wilt lezen, kan dit in het boek ‘Op weg naar rust, de PILLAR-methodiek voor levensbrede begeleiding bij autisme’. Voor professionals die zich willen scholen in de PILLAR-methodiek is er de post HBO opleiding ‘PILLAR-methodiek voor levensbreed leren denken en werken’.
Autisme en de gevolgen in het dagelijkse leven
Als gevolg van autisme is er bijna altijd sprake van problematiek op meerdere levensgebieden. Denk bij levensgebieden aan werk, scholing, gezin, relaties, administratieve en financiële problemen, psychische en psychosociale problemen. Specifiek spelen onderliggend, of juist primair, problemen op het gebied van zingeving en intrinsieke motivatie mee. Ook is verhoudingsgewijs vaker sprake van (gedachtes over) suïcidaliteit.
Door een hoge intelligentie blijft het autisme dikwijls ongezien en onbegrepen. Verder zie je bij dezelfde persoon vaak tegelijk goed ontwikkelde en onderontwikkelde competenties en lopen meerdere ontwikkelingsniveaus door elkaar heen. Hierdoor zijn gedrag en denken soms moeilijk te duiden voor een buitenstaander.
Dit maakt duidelijk, dat de problemen door autisme bepaald niet enkelvoudig, noch eenvoudig te begrijpen zijn. Ze zijn complex van aard. Veelal gaat het om een schier ontwarbare kluwen van problemen en psychische en mentale processen.
De PILLAR-Methodiek als basis voor levensloopbegeleiding
De PILLAR-Methodiek voor levensbrede begeleiding bij autisme en ADHD is een methodiek die handvatten biedt bij het aanpakken van dergelijke complexe psychiatrische problematiek. Het is een methodiek die zich rekenschap geeft van de gelaagdheid, het levensbrede karakter en van hoe zingeving en existentiële problemen door de problematiek heen verweven zijn.
Het is een methodiek die helpt bij het ontwarren van de kluwen en daarmee helpt om het autisme van de cliënt te begrijpen en om vanuit dit begrip tot oplossingsrichtingen te komen.
Uitgangspunt van de PILLAR-Methodiek
Uitgangspunt van de PILLAR-Methodiek is dat mensen, ondanks alle problemen, frustraties en obstakels die ze door hun autisme of ADHD tegenkomen iets van hun leven willen maken en van betekenis willen zijn voor zichzelf, voor anderen en voor de samenleving.
De PILLAR-Methodiek bestaat uit de volgende zes pijlers:
Presentie
Interactie
Levenscoaching
Luisteren
Actie
Rust
Meer lezen?
Lees onze andere recente blogs
