Hoe werk mindfulness bij autisme?

Als je als coach naast je cliënt staat en samen zoekt naar oplossingen voor hindernissen waar hij of zij tegenaan loopt dan merk je hoe inspirerend de wederkerigheid in een coachrelatie kan zijn.

Bewust aanwezig zijn

Vandaag heb ik geleerd van een cliënt met autisme, laten wij haar Sara noemen, hoe mindfulness voor haar werkt. Een vaak geciteerde definitie van mindfulness is die van Jon Kabat-Zinn: ‘Beoefening van mindfulness betekent op een speciale manier oplettend zijn: ‘bewust aanwezig zijn in het hier en nu, zónder te oordelen.’ Dat kan dus een flinke uitdaging zijn voor iemand met autisme vanwege een minder sterk ontwikkeld vermogen van de theory of mind. Hierdoor wordt taal soms letterlijk geïnterpreteerd of niet alle informatie komt aan zoals die bedoeld is. Wij hebben de bodyscan gedaan van Ger Schurink. Sara heeft ook de audiofragmenten van Annelies Spek beluisterd die specifiek voor mensen met Ass zijn ontwikkeld.

Het 'waarom'

In de praktijk blijkt dat mindfulness echt werkt. Maar waarom dan niet voor Sara? Wat ik terug hoorde van haar is dat zij het gevoel heeft dat veel professionals de methode op de voorgrond plaatsen en niet het doel van mindfulness. Wat steekt erachter? Ze focussen op het hanteren van de hamer en niet waarom er een spijker in de muur moet worden geslagen. Het wordt verkeerd uitgelegd of in ieder geval anders begrepen. Als je bij de bodyscan je gaat focussen op concrete tastbare zaken (je tenen voelen) kan het zijn dat je niet meer opmerkt dat je gedachten afdwalen. Als je wordt gevraagd met je aandacht naar je voeten te gaan en je wordt afgeleid omdat je daar eigenlijk niets voelt, wat moet je daar dan mee? Als je niet begrijpt waarom je iets doet, dan kan je later onmogelijk beoordelen of het voor je heeft gewerkt.

Mindfulness en het reguleren van emotie

De oplossing vond Sara zelf door het bekijken van een YouTube-filmpje! Het gaat er bij mindfulness helemaal niet om dat je letterlijk al je ledematen voelt. Het gaat er om dat je het moment van wegdwarrelen van je geest gaat herkennen en dat voorkomt. Het gaat er niet dat om het je lukt om terug te komen bij waar je bij de oefening bent gebleven. Het is niet de bedoeling dat je een prestatie levert. Door de oefening vaak te doen, zo gaf Sara aan, kom je eerder tot het besef dat je geest wegdwarrelt en de winst zit er in dat je tot dat besef bent gekomen.

Bij mindfulness oefeningen krijg je automatische gedachten en daar heb je geen controle over. De automatische gedachten roepen vervolgens automatische emoties op. Als je door krijgt wanneer je automatische gedachten krijgt, kun je beslissen wat je daarmee gaat doen. Of je kiest ervoor om over wat anders te gaan nadenken of je probeert het probleem op te lossen. Waar maak ik me zorgen over? Is het een probleem dat ik kan oplossen of kan ik het probleem niet oplossen? Doordat je je bewust bent van de automatische gedachten kun je ze nu omzetten naar iets constructiefs en verlies je je daardoor niet meer in emoties. Dit inzicht leidde er toe dat Sara op zoek ging naar mindfulness audio die aansloot bij haar beleving.

Wat volgt is de kunst van het vinden van de juiste stem die je door de oefening heen helpt en die je niet afleidt. Die niet de verkeerde woorden gebruikt waardoor het je niet lukt om door te gaan met de oefening. Dit was een eye-opener voor mij om zo te kijken naar mindfulness oefeningen. Ik bedank Sara voor deze inspirerende ervaring.