Het belang van ontwikkeling voor kinderen en jongeren

Ieder kind, iedere jongere, ieder mens wil zich graag ontwikkelen, ontwikkelen is een natuurlijk proces dat vanzelf gaat. Als iemand stilstaat in zijn ontwikkeling dan is dit onnatuurlijk en heeft dit negatieve gevolgen voor de persoon in kwestie. Als coach kwam ik vaak in contact met kinderen en jongeren die het op school niet langer volhielden en tot stilstand kwamen in hun ontwikkeling met alle gevolgen van dien. Ze redde het net niet tot aan vakanties, vielen vaak een week ervoor uit en werden regelmatig fysiek ziek. Regelmatig hebben deze kinderen/jongeren een diagnose of kenmerken van ASS/AD(H)D. Dit raakte me diep en zette me aan om mij te specialiseren in hoe we voortijdige uitval kunnen voorkomen. Ik wilde begrijpen hoe ik het schoolleven beter kan afstemmen op de behoeften van een leerling, en hoe ik ook de mensen in het onderwijs kan ondersteunen zodat deze leerlingen niet achterblijven.

Intellectueel en sociaal emotioneel niveau

Eén van mijn cliënten is intellectueel heel sterk, hij verbetert zelfs zijn docenten op school als ze fouten maken. Maar aan de andere kant vertoont hij op sociaal emotioneel gebied jong-kind gedrag. Hij is heel aanwezig en volgens school op momenten onhandelbaar. Het schoolsysteem heeft de neiging om hem dan naar een lager niveau of naar speciaal onderwijs te verwijzen om de druk te verminderen in de hoop dat dit het gedrag ten goede komt. Ik doe, bij deze jongen, mijn best om dat te voorkomen. Ik geloof erin om juist meer van deze leerling te vragen en hem meer verantwoordelijkheid te geven. Hij krijgt dan uitdaging op niveau. Op die manier merk ik dat zijn gedrag ook langzaam positief verandert.

Wanneer een leerling teruggaat naar een lager schoolniveau terwijl iemand juist heel intelligent is, is dat vaak een klap voor hun gevoel van eigenwaarde. Iemand belandt in een omgeving met andere leerlingen waarmee hij of zij zich minder kan identificeren. Bovendien ben je dan een (aantal) jaar ouder dan je klasgenoten. Steeds opnieuw begin je met een nieuwe mentor, nieuwe klasgenoten, om dan ook daar tot de conclusie komen dat het geen passende plek is om tot leren te komen, dat kan behoorlijk ontmoedigend zijn. Dit soort ervaringen in het onderwijs kunnen een heel negatief beeld creëren en zelfs invloed hebben op je loopbaan in de toekomst. Na zoveel teleurstellingen kan iemand het gevoel krijgen dat ze er niet meer toe doen. Regelmatig werk ik met jongeren die deels of geheel thuiszitten en zich weinig tot niet ontwikkelen. Als coach kan ik aansluiten op emotioneel niveau door geduld en respect te tonen voor het proces waar de jongere inzit. Vanuit rust en vertrouwen werken we samen aan groei en ontwikkeling.

Authenticiteit

Een voorbeeld uit de praktijk: een jongen van 14 wil absoluut niet samen met anderen naar school fietsen. Hij fietst altijd alleen en probeert zijn persoonlijk record in snelheid te verbeteren. Naarmate hij dichter bij school komt, lijkt hij trager te gaan fietsen. Je kunt zijn aarzeling zien, zijn ogen kijken naar de grond. Hij parkeert zijn fiets ver van het schoolplein, terwijl andere kinderen nog een stukje op het plein fietsen, iets wat eigenlijk niet mag. Mijn leerling stapt al 20 meter voor het plein af en is heel bewust van alles en iedereen om hem heen: wie ziet me en wat denken ze van me? Dit in tegenstelling tot een andere 14-jarige die gewoon zijn fiets ergens neergooit, geen slot nodig vindt en pas in de klas bedenkt welke welk boek hij voor de les nodig heeft.

De gedachten van mijn client/leerling heeft de hele ochtend al op volle toeren gedraaid en is eigenlijk al oververmoeid voordat de les begint. De meeste 14-jarigen doen veel met hun lichaam en denken er iets minder bij, terwijl mijn leerling alles met zijn hoofd doet. Het gedrag valt op, en daardoor vallen ze regelmatig ook op bij andere leerlingen.

Als iQ Coach werk ik eerst aan het gevoel van veiligheid bij de cliënt zelf en vervolgens aan hoe hij zich op school presenteert en hoe hij met anderen omgaat. Veel van mijn cliënten blijven bewust buiten de groep of trekken zich eruit terug, omdat ze de omgeving als te onveilig ervaren. Als ik deze inzichten helder kan maken, gaan we werken aan bewustwording. Hoewel ik een voorliefde heb voor authenticiteit, begrijp ik dat volledig authentiek zijn soms botst met het huidige onderwijssysteem en het functioneren in groepen. In dat geval introduceer ik regelmatig het concept van een 'toneelstuk van het leven' om onderwijs vol te houden, zodat ze uiteindelijk een welverdiend diploma kunnen behalen. Daarna hebben ze alle vrijheid om hun authenticiteit verder te ontwikkelen. Als kanttekening wil ik wel benoemen dat het altijd maatwerk is, voor sommige jongeren is school en een diploma geen must en/of geen optie. Feit is dat het nu in deze tijd toch vaak nog makkelijker is om mee te draaien in de maatschappij als je in het bezit bent van een diploma.

Een professional inschakelen

Uit eigen ervaring begrijp ik dat ouders er alles aan willen doen om ervoor te zorgen dat hun kind de juiste ondersteuning krijgt op school. Je kunt als ouder met volle energie gesprekken op school aangaan, maar jammer genoeg lijken mensen meer te luisteren als je een professional bent. Ik deed als moeder van mijn dochter, waarvoor school ook een uitdaging is, precies hetzelfde als wat ik nu als iQ Coach doe. Als coach merk ik dat deuren opengaan en mensen naar me luisteren.

Het is schipperen tussen hoe vast zit het systeem zit en hoe we met de frustratie omgaan. Ik dacht altijd onderwijs is de plek waar je kunt ontwikkelen, maar dat is voor onze cliënten in het huidige schoolsysteem helaas niet altijd het geval. Als moeder kan ik stampij maken, maar als professional weet ik dat je daar niks mee bereikt. Mijn ervaring als moeder is een kracht, maar kan ook een valkuil zijn. Een van mijn belangrijkste taken in mijn werk is om te reflecteren: wat voel ik en wat doet het met mij? Ik neem daar bewust veel tijd voor om zo niet in mijn valkuilen te stappen maar dat te kunnen doen wat mijn client nodig heeft.

Ik zet mijn eigen ervaring en professionele communicatie in om met en voor ouders en kind/jongere het gesprek met school aan te gaan. Mijn advies wordt goed ontvangen waardoor het kind vaak wel de zorg en aandacht krijgt die nodig is. Dit is een enorme drijfveer voor mij om deze gezinnen te ondersteunen. Ieder kind verdient het tenslotte om zich te mogen ontwikkelen!

Meer lezen

Wil je meer lezen over het onderwerp onderwijs? Hieronder vind je een aantal boekentips van Manon.
- Autisme op school van Martine Delfos
- De Thuiszitters klas van Martin Schravesande
- Een intense reis van Marije Hofland
- Superschool van Eric van ’t Zelfde
- Leerrecht? Van Kathinka Slump

Zie andere relevante blogartikelen