Simpelweg luisteren

Laatst vroeg iemand me of het moeilijk was om de PILLAR-Methodiek te ontwikkelen. Ik vertelde toen dat dit eigenlijk wel mee viel.

Toen ik ergens in 2002 met mensen met autisme ging werken, kreeg ik heel vaak vanuit collega’s of verwijzende instanties te horen: “Deze cliënt wijst iedereen af, geen enkele hulpverlener komt een tweede keer binnen, maar wil jij het toch eens proberen?”

Dan maakte ik een afspraak en meestal was er meteen al een klik. Dan volgde er vanzelf een nieuwe afspraak. Die leidde dan vaak ook als vanzelf tot een begeleidingstraject.

Tijdens dat traject verzuchtte mijn cliënt vaak al snel: “Mijn leven staat al zo lang stil. Ik heb in al die jaren zoveel hulpverleners gehad. En sinds jij in mijn leven bent, gebeurt er weer iets en geloof ik weer in een toekomst.”

Hetzelfde verhaal als het een adolescent was, die bijvoorbeeld op de middelbare school was vastgelopen. Dan bleek met mijn begeleiding het op school al snel weer de goede kant op te gaan. Vaak verzuchtten dan de ouders: “We hebben al zoveel hulp gehad, die niet werkte, maar jij lijkt het te begrijpen. Jij brengt niet alleen rust bij ons kind, maar ook in het gezin”.

Nu kwamen dergelijke uitspraken regelmatig voor. Dat maakte me nieuwsgierig naar wat ik dan nu precies wel of juist niet deed. Nu heb ik het geluk gehad dat ik veel werkte met mensen met autisme, die erg intelligent waren en goed konden reflecteren. Met hen ben ik het gesprek aangegaan met vragen in mijn achterhoofd als:

• Wat doe ik anders?
• Wat doe ik goed?
• Kun je me tips geven, ofwel wat kan ook ik beter doen?
• Wat doen die anderen wel, of niet, waardoor je afhaakt?

Vanuit mijn achtergrond als existentiefilosoof nam ik ook nog vragen mee zoals:

• Wat betekent deze diagnose voor jou en jouw leven?
• Welke dromen en ambities had je voor je diagnose en welke heb je nu?
• Wat wil je met jouw leven, waar wil je heen?

Met andere woorden: ik probeerde te begrijpen wat er wel of juist niet werkte voor mijn cliënten en had tegelijk ook aandacht voor de existentiële gevolgen, zoals vragen rondom zingeving.

We volgden dus niet een protocol, maar gingen het gesprek aan. Waarbij we vaak ook samen onderzochten hoe het autisme nu specifiek bij hem of haar in het leven doorwerkte. We spraken dan dus niet in de verhouding van deskundige hulpverlener tegenover een cliënt, maar als gelijkwaardige gesprekspartners, die samen naar opheldering en begrip zochten.

Door dergelijke vragen te stellen en goed te luisteren, gaven mijn cliënten mij vaak bijzondere inkijkjes in hun leven en hun denken en leerden zij mij veel over hun autisme. In verlengde daarvan kon ik vaak uitleg geven of verdieping en gingen zij ook zichzelf en hun eigen autisme beter begrijpen.

De uiteindelijke PILLAR-Methodiek is tot stand gekomen, omdat ik vervolgens ben gaan onderzoeken op welke gevalideerde methodieken mijn beroepsmatige ontwikkeling gestoeld is en heb deze vervolgens gebundeld tot een methodisch geheel.

Maar het is dus allemaal begonnen door simpelweg te luisteren.

Zie andere relevante blogartikelen