Een relatie met autisme in het kwadraat

Sinds december 2020 ben ik, Tonja Berkelder,  begeleider van Anne-Froukje. Vandaag praat ik met Anne-Froukje (25 jr)  en haar partner Lucas (26 jr) over hun relatie en de impact die autisme daarop heeft. Zowel Anne-Froukje als Lucas heeft autisme.

Anne-Froukje en Lucas hebben elkaar leren kennen op de middelbare school, rond hun 16^e jaar. Ze maakten destijds deel uit van een gezamenlijke vriendengroep. Toen ze beiden gingen studeren besloten ze samen woonruimte te zoeken omdat dat makkelijker was en financieel beter haalbaar. In 2017 vonden ze samen een flat en vervolgens was er ook een relatie. Dat was eigenlijk gewoon een besluit, 15 februari 2017 beschouwen ze als startdatum van hun relatie. Deze 15 februari 2022 hopen Anne-Froukje en Lucas hun 5-jarig relatie-jubileum te vieren met een etentje. Het lijkt er gelukkig op dat dat weer kan!

Hoe hebben jullie elkaar leren kennen?

Ze vertellen: ‘Onze relatie is eigenlijk een soort van geleidelijk ‘ontstaan’. We kennen elkaar al lang en weten wat we aan elkaar hebben. We hebben allebei autisme, daardoor herkennen we dingen van elkaar en kunnen we beter op elkaar afstemmen. We steunen elkaar en begrijpen elkaar. We hebben dezelfde humor, kunnen helemaal stuk gaan om iets onbenulligs. Wat ons verder bindt zijn onze gezamenlijke interesses: cosplay, fantasy, spelletjes. Regelmatig hebben we een cosplay dag met vrienden en ’s avonds kijken we samen een serie (bijv. Supernatural) of we doen allebei ons eigen ding.’

Intussen is hun huishouden uitgebreid met kat Persephone  (spreek uit: ‘persefonie’, godin uit de Griekse mythologie), afgekort Peppi.‘ Als je niet lekker in je vel zit, komt Peppi bij je liggen of is ze in de buurt. Tenminste als ze in een goede bui is, anders staat ze gewoon om eten te schreeuwen’, vertelt Anne-Froukje.

Communicatie is alles

Het motto van Anne-Froukje is: ‘Communicatie is alles.’ Daarmee bedoelt ze dat enerzijds communicatie helder, duidelijk en to the point moet zijn. Er niet omheen draaien, benoemen hoe het is. Anderzijds hebben Anne-Froukje en Lucas geleerd om te bespreken hoe ze zich voelen. Als ze niet zo lekker in hun vel zitten, benoemen ze dat naar de ander. Anne-Froukje: ‘Ik vertel aan Lucas als het niet zo lekker gaat omdat ik me ergens druk om maak, hoofdpijn heb of ongesteld moet worden. Als ik dan kattig reageer, weet Lucas waar dat door komt en dat het niet aan hem ligt.’
En lukt het niet om iets naar elkaar uit te spreken? Dan wordt het gedeeld via whatsapp. Dat vind ik een mooie en creatieve oplossing!

Dat het mentaal niet zo lekker gaat is voor zowel Anne-Froukje als Lucas een terugkerend thema. Ze hebben geleerd daar rekening mee te houden en het niet persoonlijk op te vatten als de ander somber is of wat kortaf reageert. Ze proberen op die momenten ook niet te veel van de ander te vragen. Het helpt hen ook om samen te zijn: als het met de een niet goed gaat, komt de ander in actie. Zo vullen ze elkaar steeds aan en zijn ze samen meer dan de som der delen.

Tegelijkertijd is het afstemmen op sommige momenten nog steeds een uitdaging. Met name op het gebied van huishoudelijke taken. Lucas heeft hele duidelijke, gedetailleerde instructies nodig en ziet uit zichzelf niet zo makkelijk wat er moet gebeuren. Anne-Froukje weet dat en toch kan ze soms niet begrijpen waarom Lucas iets niet uit zichzelf oppakt of niet doet wat ze vraagt. Anne-Froukje vindt het vervelend als het thuis rommelig is, ze wil altijd visite kunnen ontvangen. Het kost haar ook moeite om te beginnen met opruimen of schoonmaken en dus irriteert het haar wel eens dat Lucas te veel laat liggen.
Ik herken dit bij veel cliënten: de moeite die het kost om het huishouden te doen. In een relatie kan dat grote spanningen opleveren. Anne-Froukje en Lucas proberen om hier ontspannen mee om te gaan maar ik merk dat het een pijnlijk onderwerp is. Het is ook frustrerend als iets niet lukt terwijl het voor veel mensen zo vanzelfsprekend is.
Om genoeg aandacht te kunnen besteden aan andere doelen in het leven (Lucas herstelt van een depressie en doet vrijwilligerswerk, Anne-Froukje is op zoek naar een nieuwe baan) is er sinds mei 2021 hulp in de huishouding. Dat geeft rust maar tegelijkertijd voelen Anne-Froukje en Lucas nog steeds de druk en de wens om het zelf te kunnen doen.

Jullie hebben allebei een coach. Wat betekent dat voor jullie m.b.t. je relatie?

Lachend: ‘Dat we rekening moeten houden met afspraken inplannen. Er was wel eens een dubbele afspraak en daar is in huis niet echt ruimte voor. Verder is het fijn om te weten dat er hulp is, dan kun je daarnaar verwijzen en hoef je niet alles van de ander op je schouders te voelen. Je kan ook niet steeds elkaars hulpverlener zijn, dat kan mentaal soms een te grote belasting zijn.’
Intussen zijn we in praktische zin gestart met een weekplanner waarop ook de huishoudelijke taken gepland worden. Anne-Froukje en Lucas gaan eens per week samen zitten om de komende week door te nemen en in te vullen.

Wat wil je verder nog kwijt?

Anne-Froukje: ‘Soms denken mensen dat we te veel communiceren. We bespreken vaak en uitgebreid hoe we ons voelen. Ik denk dat we het beter te duidelijk kunnen maken dan het niet te zeggen. We hebben in de 5 jaren dat we samen wonen nooit ruzie gehad. We zijn het zeker niet altijd met elkaar eens maar hebben nooit ruzie.’

Ik benoem dat de emoties die bij een ruzie naar boven komen, misschien ook wel erg heftig zijn. Dat levert veel spanning op in huis waar zowel Anne-Froukje als Lucas geen weg mee weten. Beiden beamen dat ruzie inderdaad erg onprettig en belastend is.

Tenslotte nog dit:

Anne-Froukje en Lucas zijn een pracht stel. Ze waarderen elkaar, geven elkaar ruimte, zijn zorgzaam en lief voor elkaar. Regelmatig komt Lucas Anne-Froukje even aanraken of een knuffel geven om te laten merken dat ze het goed doet. En andersom precies zo. Tijdens ons gesprek merk ik dat het voor Lucas soms wat veel is, Anne-Froukje geeft hem dan even een aai over zijn schouder om te laten weten dat het goed is.

Ze herkennen van elkaar als ze ergens op vast zitten en kunnen daar dan samen om lachen. En Anne-Froukje vindt Lucas’ gekleurde haar erg leuk!

Zie andere relevante blogartikelen