Het ontstaan van iQ Coaches Nederland

De decembermaand is een goede tijd om terug te kijken naar het verleden. Het verleden -en de toen gekozen richting- vertelt veel over waar we nu staan en over hoe we in het heden zijn aanbeland. Daarbij vertelt de tijdslijn van het verleden naar het heden ook iets over de richting naar de toekomst.

Ik neem de lezer in dit verhaal mee naar hoe onze werkwijze zich al doende ontwikkeld heeft, waarom we ooit met iQ Coaches begonnen zijn en waarom we dit in een franchisevorm gegoten hebben.

Van betekenis willen zijn

Het begin is eigenlijk heel simpel. Het begon met mijn cliënten, mensen met autisme. Mensen die vaak stuk waren gelopen bij andere hulpverleners, mensen die vaak ook te boek stonden als lastig, boos, weerbarstig.

Als ik met ze in contact kwam bemerkte ook ik echt wel iets van die weerstand. Tegelijk kon ik daar ook aan voorbij luisteren. Ik hoorde en zag vooral iemand die zich verdrietig, teleurgesteld en gefrustreerd voelde en zich hierin niet gezien, noch gehoord voelde.
Ik hoorde ook dat de frustratie vanuit een existentiële bron kwam. Daar bedoel ik mee, dat iemand gefrustreerd was omdat hij, net als ieder mens, iets van zijn leven wilde maken, maar dat dat niet wilde lukken door zijn of haar autisme.

Anders verwoord: ondanks alle gedoe en ellende als gevolg van hun autisme vertelden mijn cliënten mij dat ze meer uit het leven willen halen, ze van betekenis willen zijn voor zichzelf, anderen en de samenleving. De onderliggende hulpvraag is daarmee existentieel van aard.
Door kenbaar te maken dat ik deze behoefte hoorde, groeide het vertrouwen en konden we al heel snel met elkaar aan de slag.

Als je denkt vanuit deze visie komt vanzelf de mens centraal te staan in plaats van de diagnose. Het is daarmee een mensgerichte visie.

Een levensbrede benadering

Er is nog een reden dat mijn manier van werken vaak zo goed aansloot bij mijn cliënten. Om dit te begrijpen is het belangrijk om te weten dat ik in de loop van de tijd meerdere rollen en functies heb gehad binnen de hulpverlening, psychiatrie en re-integratie.

Door mijn achtergrond als existentiefilosoof hoorde ik bij mijn cliënten de onderliggende existentiële oorzaken en gevolgen. Bij een cliënt die bij mij kwam met de diagnose autisme en depressie hoorde ik bijvoorbeeld dat de depressie voortkwam uit existentiële eenzaamheid. Dit benoemen en erkennen is dan belangrijk. Alleen werken vanuit een depressie protocol zoals vanuit de reguliere behandeling wordt opgelegd, is dan geen antwoord op het probleem.
Als psychiatrisch verpleegkundige stond ik naast mensen die na een langdurige opname stappen zetten richting zelfstandig wonen. Alleen praten was vaak niet genoeg, veelal was het ook een kwestie van de handen uit de mouwen stropen en praktisch aan de slag gaan.

Als studiebegeleider begeleidde ik studerenden met autisme en ADHD. Als re-integratie consulent hielp ik mensen aan het werk of begeleidde ik ze als jobcoach op het werk. Ook voerde ik trajecten uit ten behoeve van oriëntatie op scholing of werk met mensen die na een autisme diagnose opnieuw wilden of moesten beginnen.

Samenvattend en achteraf gezien is al doende en al werkende, zonder dat op dat moment te beseffen, mijn carrière een opleiding geweest om levensbreed te leren denken en werken. Later hebben we dit uitgewerkt in onze post hbo-opleiding “de PILLAR Methodiek voor levensbreed leren denken en werken”. Zo kunnen we het ook aan anderen leren.

Waarom is een levensbrede benadering belangrijk bij autisme?

Als gevolg van autisme is er vaak sprake van problemen op meerdere levensgebieden. Vaak ook lopen deze problemen door elkaar heen. Of is het ene probleem een gevolg van een ander.

Binnen de reguliere hulpverleningssystematiek wordt dan voor elk afzonderlijk probleem een andere hulpverlener ingeschakeld. Die vaak ook nog eens vanuit een andere organisatie opereert. Met allen hun eigen regels, beleid, wachtlijsten. Met gevolg dat iemand soms wel 5 tot 10 hulpverleners om zich heen heeft. Die allemaal echt wel kundig zijn en hun werk goed doen, maar begrensd en taakgericht werken voor alleen dat specifieke stukje waar zij voor worden ingehuurd.
Niemand ziet de cliënt in zijn geheel, niemand ziet de mens wiens grootste pijn is dat hij iets van zijn leven wil maken, maar hier door autisme op stuk loopt.

Door mijn levensbrede kijk kon ik als coach op alle levensgebieden helpen. Ik zag daardoor ook hoe de problemen uit de verschillende levensgebieden met elkaar verbonden waren. Ik zag ook dat er soms kansen waren vanuit het ene levensgebied naar het andere en kon dat gebruiken binnen de begeleiding.
Ik zag mijn cliënten daarmee als mens in zijn geheel. Als iemand die ondanks al zijn gebreken, en wie heeft die niet, van betekenis wil zijn en op een zinvolle wijze zijn leven wil leiden. Kortom: ik zag een mens die net als ieder ander iets van zijn leven wilde maken.

Deze manier van kijken en werken, waar presentie, luisteren en gelijkwaardigheid belangrijke factoren zijn, bracht rust en overzicht en droeg bij aan een ontwikkelingsgerichte benadering. Dit op zijn beurt leidde weer tot toename van zelfvertrouwen en afname van stress, beiden nodig om te kunnen groeien. De titel van het boek over de PILLAR Methodiek en over levensbrede begeleiding is niet voor niets “Op weg naar rust”.

Hoe zag deze levensbrede begeleiding er in de praktijk uit?

Als studiebegeleider begeleidde ik mijn studenten niet alleen bij het leren. Ik werkte samen en ondersteunde ook de ouders en de mentor. Ik gaf psycho educatie aan het lerarenteam en zorgde voor vragen bereikbaar te zijn voor alle leraren.
Als er problemen waren op de stageplek ging ik op bezoek bij het bedrijf om ook daar te helpen, bijvoorbeeld om de werknemersvaardigheden van de stagiaire te verbeteren of uitleg over autisme te geven.
Daardoor haalden mijn studenten hun diploma en waren ze goed voorbereid op hun werk. Als het nodig was, stapte ik ook weer in als jobcoach als mijn cliënt ging werken.

Hierdoor verliep de start van het werkzame leven van mijn cliënten veelal op succesvolle wijze. Hetgeen goed was voor de eigenwaarde en het zelfvertrouwen en toekomstperspectief gaf. Dat was dan weer een goede basis om stappen richting zelfstandig wonen te gaan zetten. Dit deden we in nauwe samenwerking met de ouders. Hierdoor konden we eventuele problemen tijdig signaleren en vroegtijdig tackelen.

Zoals je in dit voorbeeld ziet, vervulde ik meerdere rollen dan op basis van de begrenzing van taakgericht werken mogelijk is. En het werkte als een trein!

Je kunt een probleem niet oplossen met de denkwijze die het probleem veroorzaakt heeft

Deze manier van werken conform “één coach voor één cliënt” is nogal verschillend van de reguliere hulpverlening-systematiek waar voor elk probleem een andere hulpverlener ingeschakeld wordt.
Ik heb op zeker moment geprobeerd dit vorm te geven binnen de functies waarin ik destijds werkte. Maar daar werkte ik nog steeds binnen de begrenzingen van de taakgerichte opdracht. Systemen veranderen niet zomaar vanuit zichzelf en van binnenuit. Het moest dus anders: hoe dan wel?

Ik heb me hier laten inspireren door een uitspraak van Albert Einstein: “Je kunt een probleem niet oplossen met de denkwijze die het probleem veroorzaakt heeft.”
Vrij vertaald: je kunt niet verwachten dat organisaties die vanuit verouderde uitgangspunten werken in staat zijn tot zorgvernieuwing.

Hoe dan wel?

Ik ben toen samen met Marjolein (mijn echtgenote) gaan brainstormen en onderzoeken hoe we dan wel onze manier van werken mogelijk konden maken.
Dit leidde in 2006 tot de start van onze eigen praktijk “De Neef en De Neef Levenscoaching” waar levensbrede begeleiding van één coach voor één cliënt het uitgangspunt werd.

Bij het schrijven van het ondernemingsplan hebben we destijds overigens meteen ook een koers uitgezet waar we beschreven hebben waar we in drie fases van 5 jaar over 15 jaar wilden staan. Dit vanuit de gedachte dat wat we doen niet voorbehouden moet blijven aan twee personen. Het moet overdraagbaar zijn en op termijn door anderen gedragen worden, zodat het kan blijven bestaan, ook als wij als oprichters allang pensioengerechtigd zijn.

Deze eigen praktijk bleek een groot succes. Zo groot dat we met ons eigen kleine praktijk de veelheid aan verwijzingen en aanvragen niet aankonden. Met zijn tweeën kun je hooguit 20 à 25 mensen helpen. Om, zoals we nu doen, meer dan 1200 mensen te helpen, moet je met meer dan twee zijn. Dat is logisch.
Daarmee kwamen we vanzelf in de tweede fase van het oorspronkelijke plan. Na drie jaar zijn we begonnen te onderzoeken hoe we meer mensen konden helpen. Dit leidde in 2010 tot de oprichting van iQ Coaches Nederland.

Waarom op basis van ondernemerschap?

We hebben een grote ambitie. We willen significant bijdragen aan een koers naar een meer mensgerichte zorg. Omdat onze eigen praktijk, opgebouwd vanuit passie en ondernemerschap, zo succesvol was zochten we naar een manier om op basis van ondernemerschap uit te breiden.

Wat is het kenmerk van een ondernemer?

Ze willen iets doen, willen toevoegen, tonen daadkracht, nemen initiatief, zijn creatief, nemen verantwoordelijkheid en committeren zich aan de doelen die ze stellen. Bij tegenslag leunen ze niet achterover of wachten tot anderen het oplossen. Ze gaan zelf aan de bak. Als het om verandering en vernieuwing gaat is dus ondernemerschap van grote toegevoegde waarde.

Waarom ondernemerschap in franchise verband?

Een grote ambitie om daadwerkelijk bij te dragen aan een vernieuwd en modern zorglandschap kun je nooit als eenling voor elkaar krijgen. Je moet dit samen met anderen doen. Hoe dan? In welke vorm?

In dit zoekproces was een belangrijk criterium dat onze visie breed gedragen moest worden door iedereen die mee wil doen. Voor zo’n groot veranderingsproces is het namelijk belangrijk dat de visie leidend is en door iedereen omarmd wordt.
Nader onderzoek leerde ons dat juist een belangrijk kenmerk van franchise gezamenlijk ondernemerschap is, vanuit een visie die door iedereen gedragen wordt.
Samendoen, samenwerken, visie en kwaliteitsbewaking, gemeenschappelijk ontwikkelen zijn allemaal belangrijke kenmerken van een franchise. Tegelijkertijd wordt de ondernemende en zelfstandig werkende coach ontzorgd, omdat een aantal zaken centraal geregeld zijn en hij hier geen of minder tijd aan hoeft te besteden. Hierdoor kan de coach zich optimaal focussen op zijn cliënten en doen wat nodig is en wat werkt.

Om terug te gaan naar de vragen aan het begin. Waar hebben de keuzes uit het verleden ons naar toe gebracht en waar staan we in het heden?
Op dit moment zijn er circa 85 iQ Coaches verspreid over heel Nederland. Allen zijn opgeleid om te werken op basis van de PILLAR Methodiek.
Vele van deze coaches dragen bij aan verspreiding van de visie en aan de ontwikkeling van iQ Coaches.
Er zijn drie boeken en een post hbo erkende opleiding. En er is nog veel meer gebeurd onderweg. Er zijn zovele cliënten geholpen. We zijn met zoveel bevlogen en kundige coaches, een hard werkend team. Hier mogen we allemaal supertrots op zijn.

En niet te vergeten: we zitten nog boordevol plannen én energie richting 2025 en de verdere toekomst!

Fijne feestdagen!

Zie andere relevante blogartikelen